Alain Platel – Out of Context – For Pina

9 rode dekentjes op een leeg toneel

Het licht op het toneel is al aan als het doek opengaat. Geen decor, geen danser te zien, geen geluid te horen. Er staan 2 microfoons op statieven, achterop ligt een stapeltje rode dekens. Als je voor de special effects kwam, zit je hier verkeerd. Het toneel lijkt leger dan leeg. Ging het doek soms te vroeg open, waren de dansers nog niet klaar? Vanuit de zaal loopt een man het toneel op. Gelukkig, het moest zo zijn. Hij loopt helemaal naar achteren, kleedt zich heel langzaam uit tot op zijn ondergoed, pakt een dekentje van de stapel, slaat het om en gaat ergens staan. Intussen komen ook de andere dansers op, allemaal vanuit de zaal, via de zijkant. De eerste lach valt als er een vanaf rij 1 met één grote stap op het toneel staat.

Er klinkt zacht geloei. Koeien? Herten? De dansers zoeken elkaar op, besnuffelen elkaar als dieren. Rustig, heel rustig. En die rust blijft de hele voorstelling bewaard. Je hebt als kijker alle tijd om naar de performers te kijken, de geluiden in je op te nemen. In de microfoons wordt gezongen, of er wordt tegenaan geschurkt, op getikt of zelfs mee gegooid. En alle geluiden worden met behulp van effecten secondenlang uitgerekt. De dansers bewegen traag, soms schokkerig als in een stuiptrekking. Iemand lijkt de controle over het lichaam te verliezen, maar toont daarmee juist een ongelooflijk staaltje lichaamsbeheersing.

Alain Platel

De hand van choreograaf Alain Platel is duidelijk herkenbaar. Hij spreekt zelf van ‘het lichaam in een staat van hysterie’. Hysterie staat in dezen voor overgevoeligheid voor het Grote Leven. Dans is de voertaal in de innerlijke wereld die woorden niet kunnen omvatten. Dat klinkt zwaar, maar is het niet. De voorstelling ademt een aangename lichtheid. De performers zijn gewone mensen, op zoek naar contact, maar het lukt niet altijd. Prachtig en hilarisch is de scène waarin man en een vrouw clichématig verliefde poses aannemen – maar elke keer net misgrijpen. De dansers zingen stukjes van bekende songs in de microfoon, op een ritme dat begon met het dichtklappen van kaken en door de geluidsinstallatie is overgenomen. ‘Time goes by so slowly’- zeg dat wel! Keihard klinkt ineens ‘Aïcha’, één van de dansers pakt flink uit met een playback en een maf dansje, de overigen spelen het spel mee als achtergronddansers. Totdat de muziek stopt, en de Aïcha zanger met een dekentje wordt bedekt.

Ineens een vraag aan het publiek: “Can you please put your right arm up?” Ja hoor, vele armen gaan omhoog. “Who wants to dance with me?” en gegeneerd zakken weer de armen. Want het mogen dan wel gewone mensen zijn, niemand uit het publiek heeft de neiging het podium op te stappen. Dan komt de laatste dans: “Nothing compares 2U”. In de zaal is de ontroering voelbaar. De dans is voorbij, de dansers kleden zich weer aan en verdwijnen, een voor een.

Beperking

De soberheid van beeld en geluid is min of meer uit de nood geboren, zo vertelde Platel in een interview met De Standaard: “Out of context is er gekomen omdat een andere grotere productie is uitgesteld tot 2012. Er moesten dus plots extra middelen worden gevonden om het werk dat ik met de dansers uit VSPRS en Pitié! was begonnen, verder te zetten. De voorwaarden waren dat we geen live muziek konden gebruiken, zonder decor moesten werken en een kortere repetitieperiode kregen. We wilden deze beperkingen veeleer als een voordeel zien en in die zin ligt Out of context in het verlengde van Nachtschade en Nine finger, ook sobere en kleinschalige producties.”

In de hand van de meester is deze beperking inderdaad allesbehalve een belemmering. De voorstelling Out of Context is alom geroemd als zijn beste werk sinds jaren. Wat een rust en rijpheid moet je hebben als maker om dit te laten ontstaan!

d a n s   e n   c r e a t i e: Elie Tass, Emile Josse/Quan Bui Ngoc, Hyo Seung Ye, Kaori Ito, Mathieu Desseigne Ravel, Mélanie Lomoff, Romeu Runa, Rosalba Torres Guerrero, Ross McCormack

c o n c e p t   e n   r e g i e: Alain Platel

d r a m a t u r g i e: Hildegard De Vuyst

r e g i e   a s s i s t e n t i e: Sara Vanderieck

l i c h t o n t w e r p: Carlo Bourguignon

g e l u i d s o n t w e r p   &   e l e k t r o n i s c h e   m u z i e k: Sam Serruys

k o s t u u m o n t w e r p: Dorine Demuynck

p r o d u c t i e: les ballets C de la B

Gezien op 23 juni 2010 in de Stadsschouwburg Utrecht.

Eerder gepubliceerd op Cultuurpodium Online. Foto’s van Chris van der Brught