Holland Festival 2009 – Medea

Medea – prachtig opgebouwd, maar dan?

De muzikanten van de Akademie für Alte Musik Berlin zitten al in de orkestbak, hun hoofden net zichtbaar. Achter hen een metershoog rood doek, helemaal van boven de toneellijst tot onderin de orkestbak. Het zaallicht dimt. Een klik – met indrukwekkend geruis vallen al die meters stof naar beneden. Daarachter een schaars belichte lege ruimte. Beweging aan de horizon: een kluwen van zestien danserslijven komt tevoorschijn over het randje van de vloer, rolt heel langzaam naar voren en vormt een cirkel. Zes enorme windmachines beginnen zachtjes te draaien: het geluid van klapwiekende roofvogels.

Er is nog geen woord gezegd, geen noot gespeeld behalve één minutenlange orgelklank, maar de toon is gezet. Hier hangt drama in de lucht. En niet zo’n beetje ook.

Projectie op de achtergrond. Een reliëf uit de klassieke oudheid. Tot het reliëf beweegt, en je beseft dat het dezelfde dansers zijn, ingesmeerd met klei en gedrapeerd tot onheilspellend tableau vivant.

Medea

Dan komt Medea op. Alleen. Spaarzaam belicht en daardoor nog meer alleen. Ze zoekt haar man, maar hij is bij een ander. De hele voorstelling is eigenlijk Medea’s solo. Ze is voortdurend aanwezig, ook als ze even niet zichtbaar is. Het hele wezen van sopraan Caroline Stein, maar vooral haar fantastische stem, vraagt, klaagt, krijst, beschuldigt. De muzikanten, het koor en de dansers ondersteunen, illustreren en becommentariëren haar verhaal. Dat levert prachtige momenten op: krachtige dansbewegingen, stemmen die soms van alle kanten lijken te komen, een grote menigte mensen om Medea heen, of juist niemand. Prachtig getimed en gedoseerd.

Om de tekst te kunnen volgen is er boventiteling: een lichtkrant hoog boven de toneelopening. Het blijft lastig, de tekst mee te lezen zonder de handeling te missen – of omgekeerd. Jammer dat niet is gekozen voor een oplossing die de titels integreert in het toneelbeeld. Muziektheater Transparant is daar meester in. De manier waarop het hier gebeurt bevordert niet de concentratie. En soms is het ook schrikken, de tekst. Op het meest dramatische moment van de voorstelling staat er: “erger dan de dood … is oud zijn”. O ja?

Drama

Je weet dat het gaat gebeuren: Medea vermoordt haar kinderen en verdwijnt. De opbouw naar dat moment in de operabewerking van Sasha Waltz is adembenemend. Indrukwekkend ook het gegrom van de windmachines op volle sterkte, dramatisch het beeld van de wapperende haren en kleren. Maar toch stelt het laatste gedeelte van de voorstelling teleur. Waltz bouwt een spanning op die ze niet inlost. Het lange applaus voelt dan ook als ‘uitgemolken’: het publiek blijft klappen zolang er mensen op het toneel staan, maar de in Nederland toch zo gebruikelijke staande ovatie komt er niet van. Jammer van dat einde. Het begon zo mooi!

Gezien in juni 2009 tijdens het Holland Festival, Het Muziektheater Amsterdam.

Eerder gepubliceerd op Cultuurpodium Online. Foto’s van Sebastian Bolesch.