Holland Festival 2010 – Keeping Still

Part I | Geen lege ruimte

Anne Teresa De Keersmaeker is bezorgd om de aarde. Wat doen we de aarde aan, wat gebeurt er met het ecologisch evenwicht? Dat had een loodzware voorstelling kunnen opleveren. Ze is er serieus genoeg voor. Maar haar werk laat ruimte om te ademen, ook op adembenemende momenten.

Het Transformatorhuis is leeg, op een eenvoudige tribune na. Rechts achterin een lamp en een karretje. Twee performers lopen rond. Een ervan is Anne Teresa zelf, in gescheurde spijkerbroek en wit shirtje, op bestofte schoenen. Het is er nevelig. Een brief op de deur waarschuwde voor dichte mist. De voorstelling is niet geschikt voor wie aan claustrofobie lijdt. We zijn gewaarschuwd, maar de eerste indruk valt mee.

Pikdonker en doodstil

De deur gaat dicht. Het licht gaat uit. Daar zitten we dan, in het pikdonker. Minutenlang. Doodstil is het. Heel in de verte een klein lichtpuntje, alsof door een minuscuul gaatje in de verduistering een zonnestraaltje binnenkomt. Een kinderstem vertelt over mooie dingen. “En kale mensen. Die vind ik ook mooi.” Daarna is het weer stil. Zachtjes klinkt een lied: Das Lied von der Erde. Het komt niet uit de speakers, maar wordt gezongen door De Keersmaker. En dat doet ze helemaal niet slecht.

Uit het lichtpuntje schiet plotseling een felle witte bundel tevoorschijn, tastbaar door de mist. Volgt een fascinerende dans voor twee performers en een bundel. Vingers vormen lange schaduwen in de bundel. Eenvoudig maar wondermooi. Rustige en heftige bewegingen volgen elkaar op. Dan wordt het weer donker.

De luiken open

Vervolgens gaan één voor één de luiken open. Daar moet flink voor gewerkt worden, want ze zijn niet alleen zwaar, maar zitten nog dichtgeplakt ook! Elke van Campenhout tekende al eens uit de mond van De Keersmaker op: “Het licht is de zon, en dus het leven. Op het moment dat je de ramen van de studio opengooit, laat je het leven binnen.” Precies.

De rest van de voorstelling is een solo van De Keersmaker. Ze loopt, rent, danst, zingt. Ze beweegt met een intensiteit die met gemakt de hele ruimte vult. Hoekig en soepel, snel en langzaam, zichzelf nooit herhalend vertelt ze een verhaal. We horen een Engelse uitspraakles waarin een tekst wordt gelezen over onze verantwoordelijkheid als mensen voor de aarde. Speelse manier om het verhaal onder de aandacht te brengen zonder het ‘erin te wrijven’.

Het karretje achterop blijkt een mistmachine te zijn, die in hoog tempo een wolk voortbrengt die het hele Transformatorhuis vult. De Keersmaker danst met de wolk, zoals ze eerder met de lichtbundel danste. Dan gooit ze twee grote deuren open. De mist trekt op, terrasgeluiden kabbelen naar binnen. Het volle leven is welkom bij de soberheid van deze voorstelling. En afleiden doet het geen moment. De Keersmaker gaat tussen het publiek op de tribune zitten, kijkend naar het leven en luisterend naar de laatste maten van Das Lied von der Erde, nu wel uit de speakers. Prachtig.

Een voorstelling van Anne Teresa De Keersmaeker & Ann Veronica Janssens

Muziek Das Lied von der Erde (Der Abschied), Gustav Mahler, zang Kathleen Ferrier gedirigeerd door Bruno Walter, uitgevoerd door de Wiener Philharmoniker (1952)

De voorstelling maakt deel uit van de ‘esthetisch ecologische trilogie’. Keepin Still – Part I was te zien op 4 juni 2010 in het Transformatorhuis op het terrein van de Westergasfabriek. Deel 2, The Song stond 5 en 6 juni in Het Muziektheater. Deel 3, 3Abschied, was op 12 en 13 juni te zien in de Stadsschouwburg Amsterdam.

Gezien tijdens het Holland Festival 2010.

Eerder gepubliceerd op Cultuurpodium Online. Foto’s van Herman Sorgeloos.