Holland Festival 2011 – Birds with Skymirrors

Vogels met een boodschap

Voorop het toneel ligt een zilverachtige strook folie. Het lijkt wel water. Langzaam licht de strook op. De reflectie onthult contouren van het decor en dient als lichtbron voor de eerste scène. Spannend en mysterieus begin!

Een kale man in een lang gewaad snelt als een pinguïn over het speelvlak, wapperend met handen en voeten. Een magere vrouw, met ontbloot bovenlijf en op zwarte pumps, komt heupwiegend vanuit het donker naar voren, zingzegt iets onverstaanbaars, zet grote ogen op, draait met haar bovenlijf, het haar strak in een knot als een ballerina. Een zwaar getatoeëerde man laat zijn bovenlichaam zachtjes golven. 

Polynesië

Wat weten we eigenlijk weinig van Polynesië, de eilandengroep waar choreograaf Lemi Ponifasio vandaan komt en waar hij zijn inspiratie opdeed voor Birds with Skymirrors. Zijn de tatoeages traditioneel en hebben ze een diepere betekenis, of vindt deze danser het gewoon stoer om zijn lijf van taille tot enkels vol te laten tekenen? Die grote ogen – wij associëren ze met verbazing of angst, maar is dat wat Ponifasio bedoelt? Wat zegt ze, en waarom mogen we dat niet weten? Die stilettohakken, loopt ze daar thuis ook op of zijn ze een verwijzing naar wat Westerse vrouwen hun voeten aandoen?

We zien vogelachtige bewegingen in scherp tegenlicht, prachtig vloeiend maar ook beheerst en gecontroleerd. Mannen in zwarte gewaden doen met klappende voetjes de pinguïnpas, hun handen fladderen, of ze maken juist tai chi achtige bewegingen en slaan ritmisch op het eigen lijf. Drie vrouwen laten elk een wit balletje rondjes draaien om hun hand. Een man met een peniskoker tot z’n knieën en een vogelmasker op schrijdt voorbij. Wat opvalt is dat er geen moment wordt stilgestaan. Ook wie achteraan staat, in het schemerdonker, blijft in beweging.

Techniek

Het decor: een smalle zwarte zuil, schuin omhoog, als een abstracte boom. Een spiegelfolie achterop, soms mysterieus donker glinsterend, dan weer projectiescherm voor videobeelden of een spiegel waarin we als publiek onszelf zien. Het licht is in strakke vlakken gesneden, een kunstwerk op zich, zeer beeldbepalend. Het geluid een aaneenschakeling van vogelgeluiden en abstracte tonen. In de laatste scène wordt (verrassend mooi!) live gezongen.

Ver van ons bed

Het is een kijkje in een andere wereld, letterlijk en figuurlijk ver van ons bed. Maar het is zeker geen avondje folklore. Daarvoor is deze ode aan de aarde te abstract. Het is geen typische moderne dans, geen mime, geen ritueel, geen krijgskunst. Van een ceremonie heeft het nog het meest. Maar er komt wel veel van hetzelfde voorbij. Weer die fladderhandjes, weer die rollende schouders en ruggen. Wel mooi en fascinerend, daar niet van. Maar op den duur verveelt het.

Bovendien heeft de voorstelling ook nog een moraal: de mensheid verpest de aarde. De titel is aan deze boodschap ontleend: Ponifasio zag op het strand vogels vliegen met spiegeltjes in hun bek. Het bleken stukjes videotape te zijn. De oceaan is een grote plasticsoep. Verontrustend genoeg, maar tot vervelens toe komt steeds hetzelfde beeld voorbij van een meeuw die vastkleeft in olie op het strand. Dat ‘er in wrijven’ van een boodschap doet in onze ogen toch wel erg ouderwets aan. Zonder zo’n activistisch sausje komt de boodschap misschien nog wel beter over.

concept, ontwerp, choreografie, regie: Lemi Ponifasio
licht: Helen Todd
uitgevoerd door:  MAU

cast: Ioane Papalii, Teataki Tamango, Aivale Cole, Arikitau Tentau, Maereke Teteka, Gerard Tatireta, Kasina Campbell, Rosie TeRauawhea Belvie, Holly Amiria Te Waiora, Bainrebu Tonganibeia, Keith Binoka, Kelemete Fu’a, Tangaroa Taara

productie:  MAU

Gezien op 4 juni 2011 in de Stadsschouwburg Amsterdam tijdens het Holland Festival 2011.

Eerder gepubliceerd op Cultuurpodium Online. Foto’s van Sebastian Bolesch