Holland Festival 2011 – The Long Count

Smakelijk voorproefje

Eén blik op het techniekeiland middenin de zaal zegt genoeg: een beest van een geluidstafel, een lichtcomputer voor bewegend licht en een aantal laptops verraden een stevige rol voor de techniek in deze voorstelling. Er is regelmatig discussie over de vraag of dat nou nodig is: zoveel mooie dure plaatsen verstoken aan de technici en hun apparaten. En soms is een regiecabine of een plaats helemaal achterin de zaal een prima alternatief. Maar bij live muziek met zenders in een akoestisch ingewikkelde zaal als het Muziekgebouw aan ’t IJ, waarbij licht, geluid en video ook nog eens spatgelijk moeten gaan, is plaatsing essentieel voor kwaliteit. 

A propos akoestiek: de grote zaal van het Muziekgebouw is werkelijk een lust voor het oor bij klassieke of nieuwe muziek. Maar voor een flinke dosis versterking moet je maatregelen nemen: fluwelen doeken rond en boven het speelvlak. Ze hangen er vanavond allemaal.

Aftellen

The Long Count is aangekondigd als een multimediaal concert over de tijd voorafgaand aan de tijd. De naam is ontleend aan de kalender uit het Mayaverhaal Popol Vuh. Het aftellen gebeurt subtiel: als bijna iedereen zit klinkt er ’two’ uit de speakers, ‘one’ markeert het begin van de voorstelling en tijdens de eerste scène is ‘zero’ te horen.

Maar verder is het allesbehalve een verhaal. Het is een concert met videobeelden en een aantal theatrale elementen. Het als een diamant weergeven videoscherm, de bewegingen en maskers van zangeres Shara Worden. De spiegelende vloer die voor reflecties zorgt op het plafond van de zaal.

Als een huis

De tweelingbroers Bryce en Aaron Dessner van Indierockband The National bedachten het concept samen met videokunstenaar Matthew Ritchie. Ze spelen de hele avond samen gitaar, gezeten op een soort abstracte apenrots, met neergeslagen blik. Stevige rock en rustige ballads, nauwelijks hoorbare langgerekte tonen en mokerslagen.

Rechts zit het orkest: klassieke instrumenten als viool, altviool, cello, contrabas, saxofoon, klarinet, maar ook een drumstel en een elektrische bas. En al naar gelang het een a capella lied is of een popnummer betreft komt Shara Worden op, Kelley Deal of Matt Berninger. Er wordt enorm ingewikkelde en intensieve muziek gespeeld in steeds wisselende ritmes, maar ik heb geen fout gehoord. Wat een professionals zijn hier aan het werk!

De nummers gaan in elkaar over, geen moment is het stil. Je kunt van een nummer houden of niet, maar als je je laat meevoeren door het geheel val je van de ene verrassing in de andere. Want alles wordt met een ongelooflijke beheersing gespeeld, en staat als een huis. Een subtiel ‘one’ markeert het einde.

Minpunten

Geen minpunten? Toch wel: de video. Op de site van Ritchie is beeldmateriaal te zien van concerten waarbij een grote verscheidenheid aan beelden werd geprojecteerd. Vanavond moeten we het doen met iets wat nog het meest doet denken aan vloeistofdia’s. Gedateerd en saai. Op de video zie ik ook een andere opstelling: het videoscherm precies in het midden, links en rechts een ‘apenrots’, het orkest voorop, een niveau lager. Veel mooier, past het niet in de zaal? Jammer.

Maar verder een heerlijke avond. Waarover overigens, als ik na afloop in de foyer mijn oor te luisteren leg, zwaar van mening wordt verschild. Het Holland Festival, dat morgen officieel wordt geopend, doet met dit voorproefje in elk geval zijn naam eer aan bijzondere internationale producties naar Nederland te halen. Die niet onomstreden hoeven te zijn.

muziek: Bryce Dessner en Aaron Dessner
video: Matthew Ritchie
muzikale leiding: Rob Moose
kostuums: Rabia Troncelliti
zang: Matt Berninger, Kelley Deal en Shara Worden
productie: Post Hoc Management
in opdracht van: BAM 2009 Next Wave Festival, Members of The National & Guests

Gezien op 1 juni 2011 in Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam tijdens het Holland Festival 2011.

Eerder gepubliceerd op Cultuurpodium Online. Foto van Julieta Cervantes