TOT

Breaking the cord

Choreografe Deborah Hay heeft door de aswolk het Springdance festival niet gehaald. Haar solo verviel, maar de wereldpremière van Breaking The Chord in de Nicolaïkerk gaat wel door. Bij de entree wordt een tekst van Hay uitgereikt, waarin ze afstand lijkt te nemen van de voorstelling, maar tegelijkertijd ook weer niet. Vreemde introductie, waarbij je alleen maar kunt gissen naar de discussies achter de schermen.

In de kerk staan stoelen aan drie zijden van het middenschip, een deel van het publiek moet blijven staan. Rondlopen mag. De ruim dertig studenten van de School voor Nieuwe Dansontwikkeling uit Amsterdam, voor wie de voorstelling in februari in Amsterdam is gemaakt, zijn alvast begonnen.

Ze bewegen in stilte, swingen wat voor zich uit, kijken elkaar noch het publiek aan en gaan elk hun eigen weg. Als dat een kwartier zo doorgaat kan ik associaties met de Silent Disco niet onderdrukken. Maar dan zonder koptelefoons. Ze dansen op hun eigen innerlijke muziek.

Als ze een voor een tot stilstand zijn gekomen is het wel heel nadrukkelijk stil in de kerk. De denkbeeldige speld hoor je vallen. Totdat een danseres begint te zingen, en nog een en nog een. Uiteindelijk zingen ze allemaal, en net als met de beweging zingt nu ieder een eigen melodie. Totdat ineens dit bijzondere koor zwijgt en alleen de monden nog bewegen.

Tot zover is het een bijzondere ervaring. De kerk als locatie, de grote hoeveelheid jonge dansers, de korte afstand tussen dansers en publiek, het door elkaar bewegen met elk een eigen focus, de zang die door de akoestiek mooi tot zijn recht komt. Maar daar blijft het een beetje bij. Er volgen nog meer ‘Silent Disco’-scènes, er wordt gezongen, af en toe gesproken, aan elkaars kleren gefrummeld, over de vloer gerold, een kreet geslaakt, maar echt ontwikkeling zit er niet in. Waarschijnlijk heeft Hay dat ook niet beoogt. Maar ik voel op de een of andere manier de spanning tussen Hay’s strenge conceptuele verleden en de expressiviteit van deze dertig dansers in de dop, en ben benieuwd naar wat die spanning nog meer zou kunnen opleveren dan deze voortkabbelende introverte voorstelling. Want door de locatie mag het boeiend zijn, als je dit in een schouwburg ziet wordt het een lange zit.

Coser y cantar

De dansers van Breaking The Chord hebben zich opgefrist en staan in de rij voor Coser y Cantar van Pere Faura. Springdance heeft een festivalsfeer, dat is duidelijk. Ook in het publiek zie ik vele gezichten die ik in de Nicolaïkerk ook zag.

Volgens de programmatekst probeert Pere Faura een directe band met zijn publiek te creëren. Faura en Michele Rizzo kruipen in de huid van rocksterren in slow motion, Mariangela Tinelli is de achtergrondzangeres: korte broek en hoge hakken, strakke stereotype beweginkjes, en “whatever you want me to do, I will do it for you”. Het ene na het andere popliedje komt voorbij, tot en met een ‘Nothing Else Matters’ met wapperende linten: over the top, maar het verdient wel een glimlach. Een toefje klassiek ballet, een ballonnenkostuum, het stapelt zich op maar waarheen? En hoezo directe band met het publiek? Het blijft op het toneel. Zeker als het licht uit gaat en minutenlang blijft, er hard geschoten wordt en de hele zaal vol gezet met rook. Gewapper met programma’s, zakdoeken voor de neus, kriebelhoest – weg concentratie.

Nadat de rook wat is opgestegen volgen nog meer scènes. Het slotapplaus. Ah, er komt nog een nummer. De achtergrondzangeres eindigt alleen, in een stortbad van wit licht, waarna het koortje dat we aan het begin van de voorstelling achter een deur stemoefeningen hoorden doen nog een lied zingt met de deur open, en binnenkomt om applaus te halen. En dat applaus klinkt niet van harte.

1: Songs

De kleine zaal van Theater Kikker zit afgeladen vol, er moet worden ingeschoven om iedereen een zitplaats te geven. Er is veel belangstelling voor de Servisch/Nederlandse performer Sanja Mitrovic in de rol van popzangeres in deze voorstelling van Nicole Beutler. De voorstelling heeft Beutler een nominatie opgeleverd voor de VSCD Mimeprijs 2010 dus de verwachtingen zijn hoog.

Het zaallicht dimt, zachte pianomuziek, een grijze schim op een videoscherm. Als een echte diva laat Mitrovic op zich wachten, maar haar entree is bescheiden. Bijna ongemerkt wordt het videobeeld scherper, totdat een meisje zichtbaar wordt en een naam en jaartal in beeld verschijnt. Mitrovic zingt over een eenzaam meisje, dat via de maan, de zon en de sterren toch weer op aarde belandt, en doet een dansje op hoge hakken.

Het patroon herhaalt zich een aantal keren: een foto van een vrouw, een naam met jaartal, een lied en een serie danspassen. Mitrovic wisselt van microfoon als ze van rol wisselt (ze heeft er vijf voor zich staan), maar het blijft allemaal wat aan de vlakke kant. Totdat ze ineens een ander register opentrekt: ze schreeuwt, ze fluistert, ze blaft zelfs – en niet onverdienstelijk. “Are you still with me?” vraagt ze aan het publiek na een flinke uitbarsting.

Ze schakelt abrupt, daardoor is het moeilijk erbij te blijven. Grote namen komen voorbij: Ophelia, Medea, Antigone, Sarah. Het is een beetje veel van het goede. Het doorleefde leed van al deze iconen is teveel voor de smalle schouders van de jonge vrouw naar wie we kijken. Dat ze na het eerste wat magere applaus terugkomt met een ’toegift’ hoort bij de act, maar is ook een beetje pijnlijk.

De techniek leek een aantal keren te blunderen, te oordelen aan de opmerkingen en de vileine blikken van de zangeres in de richting van de regie. Mogelijk kwam de voorstelling vanavond niet goed uit de verf. Niets breekbaarder dan een solo. Maar ook als dit een goede avond was voor de performer, viel er voor het publiek te weinig te halen.

Gezien in april 2010 tijdens het Springdance Festival.

Eerder gepubliceerd op Cultuurpodium Online.